Εκπαιδευτικές και θεολογικές αταξίες

Το μάθημα των Θρησκευτικών ήταν ανέκαθεν στο επίκεντρο ιδεολογικών, διοικητικών και άλλων αντιπαραθέσεων. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα αναζωπυρώθηκε το «ενδιαφέρον» για χάραξη γραμμής. Συνήθως αυτοί που μιλάνε (σε συνέδρια, βιβλία, άρθρα, στο διαδίκτυο, στο γυαλί και στη Βουλή…) σχετικά με το μάθημα είναι οι παρακάτω: Α) Καθηγητές Πανεπιστημίου: Αρκετοί από αυτούς έχουν από ελάχιστη έως καθόλου ιδέα για το τι όντα διαβιούν στη σχολική τάξη. Λάτρεις και πιστοί ακόλουθοι παιδαγωγικών θεωριών, διδακτικών αρχών και στόχων, μετά δυσκολίας ακούγονται ή διαβάζονται ύστερα από ένα δεκάλεπτο. Ευχαρίστως, παραχωρώ μια οποιαδήποτε τάξη μου για να διαπιστώσω κι εγώ πώς εφαρμόζονται όλα αυτά. Ίσως να είναι και η ετεροχρονισμένη εκδίκησή μου για το διάβασμα του αλήστου μνήμης ΑΣΕΠ. Τον τελευταίο καιρό στον κλάδο τους ευδοκιμεί και ένα άλλο είδος: αυτό του «βγάζουμε τα προσωπικά μας στην πλάτη του μαθήματος»…. Β) Επίσκοποι, κληρικοί και μοναχοί: Ορισμένοι από αυτούς έχουν μια ρομαντική ι

Ρωτήθηκαν 182 μαθητές, οι οποίοι το συμπλήρωσαν ανώνυμα. Οι απαντήσεις ήταν οι ακόλουθες: 1. Πόσο χρήσιμο θεωρείτε το μάθημα των Θρησκευτικών στο σχολείο; (182 απαντήσεις) α. Καθόλου:                                                                                  4 (2,1 %) β. Λίγο:                                                                                         24 (13,2 %) γ. Αρκετά:                                                                                    70 (38,5 %) δ. Απαραίτητο:                                                                            84 (46,1 %)   2. Κατά τη γνώμη σας, τι πρέπει να προσφέρει το μάθημα των Θρησκευτικών; (377 απαντήσεις από 182 μαθητές) α. Γνώσεις:                                                                                  52 β. Προβληματισμό:                                                                    89    γ. Απαντήσεις σε υπαρξιακά ερωτήματα:                            103     δ. Κοινω

( Ο Χριστός με το γλυκό και με το αυστηρό βλέμμα στην ίδια εικόνα ) Τις τελευταίες ημέρες είμαστε ανάμεσα στην «έκπληξη» και το «συγκλονισμό» της προοδευτικούρας και στην απειλή του Μητροπολίτη Πειραιώς για αφορισμό, σαν να είναι το υπερόπλο εναντίον όσων επιβουλεύονται την ορθόδοξη πίστη. Νομίζω ότι όλοι δικαιούμαστε τουλάχιστον ένα σχόλιο…. α) Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει άποψη και θέση επί του πολιτικού γάμου και του συμφώνου συμβίωσης. Δικαιούται να έχει άποψη και δικαιούται να την προβάλει δημόσια. Και το έχει κάνει και στο παρελθόν. Όσοι (…και καλά….) εκπλήσσονται, είναι τουλάχιστον υποκριτές. Έχει επίσης άποψη και για την ομοφυλοφιλία, ως παρά φύσιν επιλογή. Οι απόψεις αυτές πηγάζουν από τα ιερά κείμενα που εκφράζουν τη διδασκαλία της. Εάν τώρα αρέσουν οι θέσεις αυτές ή όχι, είναι άλλο ζήτημα. Ότι κάποιος έχει δικαίωμα να μη συμφωνεί, είναι αυτονόητο. Αλλά το να συγκλονίζεται και να απαιτεί την αλλαγή τους, είναι τουλάχιστον άκυρο. Και μυωπικό, εάν δεν απαιτεί το ίδιο και

(Η παρέμβασή μου στη θεολογική διημερίδα του Παγκρητίου Συνδέσμου Θεολόγων που πραγματοποιήθηκε στην Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης στο Κολυμπάρι Χανίων -  22 και 23 Νοεμβρίου 2013) Νομίζω ότι το πιο δύσκολο σημείο του μαθήματός μας είναι όταν τα φώτα της σκηνής σβήσουν και κατέβουμε από το σανίδι. Εκεί όταν πλέον δεν είμαστε ο κύριος καθηγητής και η κυρία καθηγήτρια, αλλά ο Γιάννης, η Μαρία, ο Παναγιώτης. Τότε είναι η ώρα της κρίσης μας. Με αυτό το σκεπτικό θέλω να αντιμετωπίσετε όσα θα ακούσετε από εδώ και στο εξής: Μιλάμε στον ενικό και με τα μικρά μας ονόματα. Προς Θεού, δεν θέλω να διδάξω ή να υποδείξω. Μια μορφή ατομικής ψυχοθεραπείας και αυτοκριτικής θέλω να κάνω και βρήκα την ευκαιρία. Γι’ αυτό θα προσπαθήσω να μην είμαι ευχάριστος, αλλά χρήσιμος. Μοιάζει οξύμωρο να μιλάμε για το ζητούμενο της ελευθερίας σε μια θεολογική διημερίδα. Ζητούμενο; Για ποιους; Για εμάς; Για εμάς που τη διδάσκουμε; Που πάνω σε αυτή στηρίζουμε τα πάντα; Που είμαστε διάπυροι κήρυκες της ελευθ

Έχουμε συνηθίσει να δίνουμε στις εθνικές επετείους είτε μυθικά στοιχεία είτε χαρακτηριστικά μνημοσύνου. Γι’ αυτό ίσως και δεν μας αγγίζουν αρκετά. Οι μεγάλοι δεν διδάσκονται από αυτές και οι νεότεροι δεν ενδιαφέρονται. Σχεδόν όλοι οι νέοι αδιαφορούν για τους μύθους και τα πεθαμένα πράγματα και αρκετοί αντιμετωπίζουμε τις επετείους ως πέρα από εμάς, έξω από τη ζωή μας. Ίσως ως ευκαιρία ξεκούρασης και εκδρομής ή έστω ως ευκαιρία για μια ημέρα εθνικής ανάτασης. Αλλά ως εκεί. Τίποτε παραπέρα. Και κάπως έτσι, κάπου εκεί γεννιέται ο εθνικισμός από τη μια πλευρά και ο εθνομηδενισμός από την άλλη. Αποτέλεσμα και οι δυο της έλλειψης παιδείας και της ιστορικής συναίσθησης. Η σημερινή επέτειος της 28 ης Οκτωβρίου δεν είναι μνημόσυνο. Ακόμη κι αν κάποιοι από τους πρωταγωνιστές των γεγονότων έχουν πεθάνει είτε στο πεδίο της μάχης είτε στη διάρκεια των χρόνων έως σήμερα, οι αξίες και τα ιδανικά που υπηρέτησαν ζουν ακόμη. Και θα ζουν, όσο υπάρχουν άνθρωποι με παιδεία και ήθος. Εξάλλου, αν ζούσ

Η μαρτυρία του Γερμανού συγγραφέα Έρχαρτ Kέστνερ για μια γυναίκα στην Κρήτη που άναβε τα καντήλια στους τάφους των Γερμανών στρατιωτών λίγα χρόνια μετά τον πόλεμο. Μια ηχηρή απάντηση στο μίσος και στο φασισμό.

Υπάρχουν κάποια πράγματα ακόμη πολύτιμα και ιερά. Τα περισσότερα τα έχουν αυτοί που τα δικαιούνται και ξέρουν να τα εκτιμούν: τα παιδιά και οι νέοι. Σήμερα είδα ένα κορίτσι να δακρύζει. Άγνωστο σε μένα το κορίτσι αυτό, αλλά τα μάτια της χαράκωναν μέσα μου τη σιγουριά και την τακτοποίηση. Ήταν δάκρυ για την αγάπη…. Γύρισα στο σπίτι και τελείωσα αυτό…. Στην απέναντι πλευρά του δρόμου. Όπως πολλές φορές. Όμως τώρα δεν λαχταράς να τον διασχίσεις και να έρθεις που σε περιμένω. Μόνο κοιτάς αμήχανα το ρολόι σου. Μιλάς στο διπλανό σου, τάχατες άνετα, και γελάς επίτηδες δυνατά. Μάλλον για να κρύψεις την πληγή σου που φωνάζει. Ο δρόμος που μας χωρίζει. Κι ανάμεσά μας σπασμένα όνειρα, σίγουρες ελπίδες και πονεμένες αγκαλιές. Κάποτε ο δρόμος αυτός ήταν ένα ποτάμι ορμητικό που πέφταμε κι οι δυο μας μέσα για να χαθούμε. Τώρα είναι ένα καλοστρωμένο δάπεδο που δεν το πατάμε για να μην το λερώσουμε. Κάθομαι και σε κοιτάζω από το απέναντι πεζοδρόμιο να κάνεις την παράστασή σου. Σε

          Αυτές τις ημέρες είμαστε μακριά ο ένας από τον άλλο. Τι σημασία έχει; Μπορεί να μην βλεπόμαστε, μπορεί να είμαστε μακριά σωματικά ο ένας από τον άλλο, αλλά οι καρδιές μας είναι κοντά. Ωραία παρηγοριά…. Πείστηκε κανείς μέχρι τώρα; Μετά από τις λέξεις αυτές που δεν ξέρουν τι λένε, ηρέμησε κανείς; Γιατρεύτηκε καμιά πληγή; Έπαψε το μαχαίρι να χαράζει;           Μιλήσαμε στο τηλέφωνο. Είπαμε πολλά. Τα νέα μας, τα σχέδιά μας. Σχολιάσαμε, γελάσαμε, δώσαμε κουράγιο ο ένας στον άλλο. Πρέπει να κλείσουμε τώρα. Έχουμε και δουλειές. «Άντε γειά, σε αγαπώ πολύ» και πατώ βιαστικά το κουμπί του κινητού με την κόκκινη παύλα. Και τώρα ησυχία. Σηκώνομαι από το κρεβάτι όπου είχα γείρει όσο μιλούσαμε στο τηλέφωνο. Είμαι καλά. Πάω προς την τηλεόραση να βρω το τηλεκοντρόλ. Πριν πατήσω το μαγικό κουμπάκι του κόσμου της χαλάρωσης και της απόλυτης βλακείας, αφήνω το τηλεκοντρόλ πάνω στο τραπεζάκι μάλλον κάπως βίαια. Γυρίζω στο κρεβάτι και πιάνω το παρατημένο κινητό. Σου γράφω πάλι από

Σας χρωστάω από το καλοκαίρι τη συνέχεια του οδοιπορικού. Μετά την πρώτη ταλαιπωρία και τις διαδοχικές απογοητεύσεις για την εμπορευματοποίηση ενός μυστηρίου της Εκκλησίας (  http://theologosnaf.blogspot.gr/2013/07/1.html ),  φτάσαμε στην ουσία του πράγματος. Επρόκειτο να προστεθεί ένα ακόμη μέλος στην Εκκλησία του Χριστού. Στα μέσα Ιουλίου στην Πάτρα. Κατά τη διάρκεια της αναμονής πριν το μυστήριο ακούγονταν από τα μεγάφωνα του ναού βυζαντινοί ύμνοι σε χαμηλή ένταση. Ωραία συνήθεια ώστε να μην εκτρέπεται εύκολα η παρουσία συγγενών και φίλων σε ευκαιρία κουτσομπολιού και αερολογίας. Ο ιερέας ήταν ένας νέος και καταρτισμένος άνθρωπος που – από τη συζήτηση που είχαμε – φάνηκε ότι τιμάει το ράσο του. Σωστές απόψεις περί της διπλοθεσίας κληρικών – εκπαιδευτικών και του χαμένου ρόλου αρκετών επισκόπων ως κατηχητών. Την ώρα του μυστηρίου δεν βιαζόταν να «τελειώσει τη δουλειά», ούτε υποτιμούσε την ιερότητα της Βάπτισης ως νοσηρό αποτέλεσμα της συνήθειας και επανάληψης. Αργές και συν

            Η κυρία Μ. Ρεπούση διατύπωσε πρόσφατα (πάλι) κάποιες απόψεις για το μάθημα των Θρησκευτικών στο νέο Λύκειο. Εν ολίγοις, ζήτησε να πάψει το σχολείο να παρέχει μαθήματα ορθόδοξης κατήχησης και να μετατραπεί το μάθημα των Θρησκευτικών σε θρησκειολογία. Λησμόνησε βέβαια να μας πει εάν και πώς το θέλει το μάθημα των Θρησκευτικών στα μειονοτικά σχολεία της Θράκης. Διαπίστωσε επίσης την κατάφωρη αδικία των ωρών του μαθήματος των Θρησκευτικών έναντι των Φυσικών επιστημών και της Ιστορίας.             Νομίζω ότι βρήκα πρόσφατα έναν ένθερμο οπαδό των απόψεων της κυρίας Ρεπούση. Ένας συμπαθέστατος 60χρονος, με τον οποίο έκανα μια απέλπιδα προσπάθεια να συνεννοηθώ. Με απολυτήριο γυμνασίου το σωτήριον έτος 1968, φώναζε ότι πρέπει να σταματήσουμε να κατηχούμε τα παιδιά. 13 χρόνια μετά την αποφοίτηση του κυρίου από το Γυμνάσιο, κόπηκα κι εγώ με ένα ψαλιδάκι στο Νηπιαγωγείο, καθώς έφτιαχνα μια χειροτεχνία. Νομίζω ότι είναι πλέον ώριμη η κοινωνία μας να δεχθεί το αίτημά μου: «Έξω

            Την περσινή χρονιά είχα δημοσιεύσει ένα άρθρο σχετικά με την Κατασκήνωση στην Κάτω Βασιλική ( http://theologosnaf.blogspot.gr/2012/07/blog-post_27.html ). Από τότε πέρασε ένας χρόνος δύσκολος. Για όλους μας. Οικονομική κρίση, ανεργία ή εργασιακή ανασφάλεια, ηθική και κοινωνική κατάρρευση, απαισιοδοξία. Κι όμως, η επιστροφή μας στην Κατασκήνωση δείχνει ότι κάποια πράγματα δεν ξεπέφτουν με τίποτε.             Το βράδυ πριν αρχίσει η τρίτη περίοδος των φετινών Κατασκηνώσεων - στην οποία υπηρετώ ως αρχηγός - ξεφύλλισα το βιβλίο εντυπώσεων όσων παιδιών συμμετείχαν στις δυο προηγούμενες περιόδους. - «Πέρασα τέλεια, μακάρι να μην τελείωνε ποτέ». - «Ένας μικρός παράδεισος. Όλα ήταν υπέροχα και πάνω από όλα η συμπεριφορά και το ήθος των στελεχών». - «Και τώρα τι θα κάνω το υπόλοιπο καλοκαίρι χωρίς την Κατασκήνωση»;             Ένας άλλος κόσμος υπάρχει μέσα σε αυτό το βιβλίο. Ένας άλλος κόσμος υπάρχει μέσα στην Κατασκήνωση. Με υλικά φερμένα απ᾿ έξω. Αλλά και με το

Την Τρίτη 13 Αυγούστου 2013 (μία ημέρα μετά από την ημερομηνία έναρξης των δηλώσεων για πρόσληψη αναπληρωτών και ωρομισθίων) πήγα στη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ά Αθήνας ….δι᾿ υπόθεσίν μου.  Θύμωσα όταν είδα σε πολλά σημεία (περίπου 30 μέτρησα….) μια ανακοίνωση που καθοδηγούσε τους υποψηφίους και όταν γύρισα στο σπίτι, έγραψα τα παρακάτω: Αναπληρωτές είναι…. Ταλαιπωρήστε τους Δεν φτάνει που οι υποψήφιοι αναπληρωτές μαδούν - για μέρες τώρα - μαργαρίτες για το πότε θα βγει η εγκύκλιος. Δεν φτάνει που όποιος αποφασίζει να φύγει από το σπίτι του για καμιά θάλασσα ή για το χωριό του παίρνει μαζί και ό,τι χαρτί μπορεί να φανταστεί, μήπως και το χρειαστεί. Δεν φτάνει που φέτος η εγκύκλιος βγήκε πιο αργά από ποτέ. Δεν φτάνει που η πολυαναμενόμενη εγκύκλιος βγήκε ακριβώς τότε που οι περισσότεροι λείπουν από τα σπίτια τους, με τις αιτήσεις να γίνονται από 12 – 23 Αυγούστου. Μαζί με όλα αυτά, ο κάθε υποψήφιος έχει να αντιμετωπίσει και τις παραξενιές και τις παρατυπίες των υπ

Είναι η πρώτη φορά που γίνομαι ανάδοχος σε μια Βάπτιση. Όσα ακολουθήσουν είναι εμπειρίες, μάλλον αυτονόητες και συνηθισμένες για αρκετούς από τους αναγνώστες. Θεωρώ όμως ότι είναι η θεολογική (ή θρησκευτική, αν προτιμάτε) και κοινωνική μας κατάντια. Πρώτη μέρα…. Μετά συζύγου (…που έχει καλύτερο γούστο!!) περιδιαβαίνω τα μαγαζιά να δούμε για βαπτιστικά.. Μας δείχνει η εμπόρισσα τα σχετικά και ξαφνικά λέει:    "Και αυτός είναι ο στολισμός για την κολυμπήθρα".    "Δεν υπάρχει καμιά περίπτωση να στολίσουμε την κολυμπήθρα", της λέω.    "Μα γιατί;", ρωτάει έκπληκτη.    "Είναι εκκλησιαστικό σκεύος", της λέω. "Δεν ταιριάζουν λουλουδάκια και τούλια".     Άναυδη η εμπόρισσα......      Δεύτερη μέρα….     Ήρθε η ώρα για την έρευνα του βαπτιστικού σταυρού ή τέλος πάντων για ό,τι πωλείται ως σταυρός…. «Καλημέρα, θέλουμε να δούμε βαπτιστικούς σταυρούς» «Για αγοράκι ή κοριτσάκι;», λέει έτερη μαγαζατόρισσα. «Συγγνώμη», λέ