Ποιος μπορεί να δεχθεί το σχέδιο για το «νέο Λύκειο»;

Πριν από λίγες ημέρες δημοσιεύθηκε στον τύπο και στο διαδίκτυο ένα προσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας για το «νέο Λύκειο». Κλασσική μέθοδος κυβερνήσεων (πόσω μάλλον τούτης εδώ) για να μετρήσουν και να αξιολογήσουν αντιδράσεις. Για όποιον γνωρίζει πέντε πράγματα για την εκπαίδευση, πρόκειται για σχέδιο του ποδαριού, που αποδομεί το Λύκειο και μειώνει την παιδευτική και μορφωτική του αξία.
Θα μπορούσαμε να πούμε πολλά, αλλά θέλω να σταθούμε σε μια διάσταση του προσχεδίου αυτού, η οποία έχει κυρίως ιδεολογικό χαρακτήρα. Στο νέο σχέδιο και για τις τρεις τάξεις του Λυκείου υποβαθμίζεται το μάθημα των αρχαίων Ελληνικών, καταργούνται τα μαθήματα της Βυζαντινής και της Νεοελληνικής Ιστορίας και εξοβελίζεται το μάθημα των Θρησκευτικών, αφού παραμένει ως επιλεγόμενο μεν, αλλά τοποθετημένο σε τέτοια θέση ώστε να υπάρχουν ελάχιστες πιθανότητες να το επιλέξει ο μαθητής.
Δεν θα απορήσεις προφανώς, φίλε αναγνώστη, εάν μάθεις ότι η σχεδιάστρια αυτού του κομψοτεχνήματος είναι η γνωστή ειδική γραμματέας του Υπουργείου Παιδείας Θάλεια Δραγώνα. Δεν θα σου πω πολλά για το ρόλο και τις απόψεις της. Μάθε τι λέει στο βιβλίο της «Τι είναι η πατρίδα μου», ψάξε το ρόλο της στη μειονοτική εκπαίδευση στη Θράκη, μάθε το πώς αντιμετωπίστηκε πέρσι η δασκάλα Χαρά Νικοπούλου επειδή τόλμησε να πει το αυτονόητο (ότι δηλαδή οι Πομάκοι της Θράκης είναι Έλληνες) και διάβασε την επιστολή που έστειλε στην κυρία Δραγώνα ο Μίκης Θεοδωράκης.
Δεν νομίζω ότι η νυν Υπουργός Παιδείας που προωθεί μια ισοπεδωτική ιδέα περί ευρωπαϊκής ταυτότητας (λες και όλοι οι άλλοι έχουμε επαρχιώτικη προοπτική) και ευαγγελίζεται συνεχώς την καινοτομία (λες και όλοι οι άλλοι έχουμε αναχρονιστικές απόψεις αγροίκου και οπισθοδρομικού) θα μπορούσε να βρει πλέον κατάλληλη συνεργάτιδα από την κυρία Θάλεια.
Το μπαλάκι λοιπόν περνάει σε εμάς, τη νεοελληνική κοινωνία, το μέσο Έλληνα πολίτη (και όχι μόνο το μαθητή και τον εκπαιδευτικό), αλλά και στους πολιτικούς που διοικούν αυτό το κράτος. Δεν θα σου μιλήσω ως θεολόγος, ούτε καν ως εκπαιδευτικός. Ως Έλληνας πολίτης και γονέας, που αισθάνομαι ότι τον τελευταίο καιρό παραμυθιάζομαι συνεχώς, υποβαθμίζομαι ως προσωπικότητα και υποτιμάται η νοημοσύνη μου, θα σου κάνω ορισμένες ερωτήσεις. Τελικά θέλω να δω, βρε παιδί μου, μήπως εγώ είμαι ο παράλογος, μήπως δεν έχω καταλάβει καλά και αδικώ τους διοικούντες και στη συγκεκριμένη περίπτωση αυτούς που (υποτίθεται ότι) υπηρετούν την παιδεία;
Έχουμε και λέμε:
- Μήπως διάβασες στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης ή άκουσες προεκλογικά να λένε ότι σε θέματα παιδείας θα καταπατήσουν συνταγματικές διατάξεις; Γιατί αυτή την καταπάτηση προβλέπει το προσχέδιο του Υπουργείου καταργώντας υποχρεωτικά μαθήματα και αφανίζοντας άλλα. Για διάβασε το άρθρο 16.2, που αναφέρει ρητά ότι «η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες». Πώς αναπτύσσεται η εθνική και θρησκευτική συνείδηση; Με κατάργηση της ελληνικής ιστορίας και των θρησκευτικών; Πώς επιτυγχάνεται ο σκοπός της ηθικής και πνευματικής αγωγής των Ελλήνων; Πώς γίνεται ελεύθερος και υπεύθυνος πολίτης ο μαθητής, πώς θα ξεφύγει από το ρατσισμό και τον εθνικισμό, από τη θρησκοληψία και το φανατισμό, αυτές τις θλιβερές καταστάσεις που είναι όμως παιδιά της ελλιπούς εθνικής και θρησκευτικής παιδείας;
- Μήπως, Έλληνα πολίτη, ψήφισες κυβέρνηση ώστε να μη μαθαίνει το παιδί σου στο Λύκειο τίποτε για τη νεότερη Ελληνική Ιστορία; Μήπως ψήφισες ώστε να μην έχει (εκ των πραγμάτων) τη δυνατότητα να μάθει τίποτε για τη θρησκεία του είτε ως πρόταση ζωής και πίστης είτε ως πολιτιστικό αγαθό, αλλά ούτε και για τις άλλες θρησκείες του κόσμου; Μήπως ψήφισες ώστε να μην έχει τη δυνατότητα να προβληματιστεί και να μάθει για ηθικά και βιοηθικά διλήμματα που θα τον απασχολήσουν αργότερα έντονα στη ζωή του; Μήπως ψήφισες για να πάει το παιδί σου σε ένα Λύκειο, όπου δεν θα πάρει εφόδια για τη ζωή του, δεν θα μάθει να σκέφτεται, δεν θα σμιλέψει χαρακτήρα, παρά θα πάρει μόνο κατακερματισμένες δεξιότητες; Ξέρεις, φαντάζομαι, ότι αμόρφωτοι πολίτες, χωρίς κριτική σκέψη και χωρίς «επικίνδυνες γνώσεις» είναι οι τέλειοι υπήκοοι για τα καθεστώτα. Και το σχεδιαζόμενο «νέο Λύκειο» σού το λέει ξεκάθαρα. Οι ιστορικές και θρησκευτικές γνώσεις και η ελεύθερα διαμορφωμένη θρησκευτική και εθνική συνείδηση είναι επικίνδυνα πράγματα για τις κυβερνήσεις και τις εξουσίες. Καλύτερα να σε έχουν στην αμάθεια. Το θέμα είναι πλέον δικό σου: Εσύ τέτοια Ελλάδα οραματίζεσαι;
- Στο θέμα των Θρησκευτικών, μήπως σε παραμυθιάσανε ότι δήθεν η Ευρωπαϊκή Ένωση απαιτεί κατάργηση του μαθήματος ή επιλεγόμενο; Είναι ψέμα, καθώς δεν προβλέπεται τέτοια παρέμβαση στα θέματα παιδείας μιας χώρας. Ψάξε να δεις όλες τις αποφάσεις της περασμένης εικοσαετίας. Και για την αναταραχή που δημιουργήθηκε με τις απαλλαγές από το μάθημα των Θρησκευτικών το καλοκαίρι του 2008, ο Συνήγορος του Πολίτη επικαλέστηκε (εσκεμμένα;) μια άσχετη με το θέμα απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και τελικά το ζήτημα επέστρεψε στην προηγούμενη κατάσταση.
- Όπως καταλαβαίνεις, το ζήτημα είναι καθαρά ιδεολογικό και έχει να κάνει με αρχές, αξίες και ιδανικά. Πώς θα ήθελες αύριο τα παιδιά σου; Σε τι χώρα θα ήθελες να ζούνε;
- Είναι όμως και πολιτικό. Γιατί άραγε δεν τολμούν οι πολιτικοί ούτε να σκεφτούν την προοπτική του δημοψηφίσματος για αυτά τα θέματα; Οφείλουμε να απαιτούμε πλέον από τους πολιτικούς να λένε ξεκάθαρα λόγια για τα ζητήματα αυτά και όχι ακίνδυνες και αποπροσανατολιστικές φλυαρίες. Σταράτες και ειλικρινείς κουβέντες. Αλλιώς, γιατί να τους ψηφίσουμε όταν μας εμπαίζουν από πριν; Θα πάω να κουνήσω το σημαιάκι και να χειροκροτήσω κάποιον, ο οποίος εκείνη τη στιγμή με κοροϊδεύει και υποτιμά το μυαλό μου και τη συνείδησή μου; Αν ναι, είμαι άξιος της μοίρας μου. Η ψήφος μας έχει δύναμη, μάς λένε, αλλά ακόμη δεν την έχουμε καταλάβει, λέω εγώ.
Το θέμα με το σχεδιαζόμενο νέο Λύκειο είναι πάρα πολύ σοβαρό και τα πολιτικά πρόσωπα για μια ακόμη φορά στη σιωπή. Αποδείξτε μας εάν είστε όντως βουλευτές, εάν έχετε άποψη και φωνή, εάν αφουγκράζεστε το λαό που σας έβαλε στη Βουλή. Βαρεθήκαμε τις ανιαρές εκθέσεις ιδεών, τις βερμπαλιστικές σας κοσμοθεωρίες και τα γλυκανάλατα ευχολόγια ασορτί με τα άφθονα πλαστικά χαμόγελα. Ποια είναι η θέση σας σε όλα αυτά; Γιατί κανείς σας δεν αντέδρασε έως τώρα στα σχεδιαζόμενα και εντέχνως δημοσιευθέντα από το Υπουργείο Παιδείας; Φοβάστε την κομματική πειθαρχία και γραμμή; Προσωπικά, ως πολίτης και εκπαιδευτικός δεν διστάζω επώνυμα να καταθέσω τις θέσεις μου και την κριτική μου. Ορίστε, είμαι όλος περιέργεια να πληροφορηθώ και τις δικές σας θέσεις ….

Παναγιώτης Ασημακόπουλος
Θεολόγος καθηγητής