Θεολογικά στοιχεία για το πρόσωπο της Παναγίας

 

- Οι περισσότερες πληροφορίες για το βίο της αντλούνται από τα λεγόμενα απόκρυφα κείμενα, με πιο σημαντικό το λεγόμενο Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου. Κείμενα, τα οποία δεν περιέλαβε η Εκκλησία στον κανόνα της Καινής Διαθήκης, αλλά τα αξιοποίησε στην εκκλησιαστική της ζωή, σε εορτές και στην υμνογραφία, αρκεί να μην ήταν αιρετικά.

- Ο πιο σημαντικός όρος για την Παναγία είναι ο όρος "Θεοτόκος", που καθιερώθηκε επίσημα στη Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο (431) για να καταπολεμηθεί η αιρετική διδασκαλία του αρχιεπισκόπου Κων/πόλεως Νεστορίου, που διακήρυττε ότι η Παναγία γέννησε το Χριστό ως απλό άνθρωπο και την ονόμαζε "Ανθρωποτόκο".

- Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που σπάνια η Παναγία απεικονίζεται μόνη της στην ανατολική-βυζαντινή αγιογραφία, αλλά ως Βρεφοκρατούσα. Στη Δυτική θεολογία σταδιακά αναπτύχθηκε μια αυτόνομη Μαριολογία, που οδήγησε και στη θέσπιση του παπικού δόγματος της Άσπιλης Σύλληψης της Θεοτόκου το 1854.

- Σύμφωνα με την παράδοση, η Παναγία έζησε άλλα 11 χρόνια μετά το Θάνατο και την Ανάσταση του Χριστού και σε αυτό το χρονικό διάστημα ήταν αρωγός των Αποστόλων στη διάδοση του ευαγγελικού μηνύματος και στην εγκαθίδρυση τοπικών εκκλησιαστικών κοινοτήτων.

- Μια θεολογική παράσταση μέσα στην εικόνα της Κοίμησης της Θεοτόκου είναι ο Χριστός που κρατάει την ψυχή της μάνας Του μπροστά στο νεκρό σώμα της.

Σαφέστατο το δογματικό - θεολογικό νόημα ότι είναι ο Κύριος της ζωής και του θανάτου. Γεννήθηκε από αυτήν, αλλά είναι ο Κύριος και Θεός της.

Σαφέστατη όμως και η τρυφερή, ευαίσθητη νότα της φροντίδας του γιού προς τη μάνα.

Ακόμη και πάνω στο Σταυρό, με τους φρικτούς πόνους και το μαρτύριο είχε την έγνοια της επιβίωσής της. Γι'αυτό και ανέθεσε τη φροντίδα της στον Ιωάννη.

Παναγιώτης Ασημακόπουλος

Θεολόγος καθηγητής