Υπέρ πίστεως και πατρίδας; Πώς έτσι;

-

 




Στις 29 του Μάη 1453 έπεσε η Πόλη. Το παρακάτω απόσπασμα ανήκει στην τελευταία ομιλία του Αυτοκράτορα Κων/νου ΙΑ΄ Παλαιολόγου για να εμψυχώσει τους εναπομείναντες υπερασπιστές της.

“Καλῶς οὖν οἴδατε, ἀδελφοί, ὅτι διὰ τέσσερα τινὰ ὀφείλεται κοινῶς ἐσμεν πάντες ἵνα προτιμήσωμεν ἀποθανεῖν μᾶλλον ἢ ζῆν, πρῶτον μὲν ὑπὲρ τῆς πίστεως ἡμῶν καὶ εὐσεβείας, δεύτερον δὲ ὑπὲρ πατρίδος, τρίτον ὑπὲρ τοῦ βασιλέως ὡς Χριστοῦ Κυρίου, καὶ τέταρτον ὑπὲρ συγγενῶν καὶ φίλων “.

Μάς το παραδίδει ο Γεώργιος Σφραντζής. Βυζαντινός αξιωματούχος και συγγραφέας, που έγραψε το Χρονικό της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης και μάλιστα ήταν ο μόνος από τους τέσσερις ιστορικούς της που την έζησε ως αυτόπτης μάρτυρας. Επίσης, ήταν στενός φίλος και συνεργάτης του Αυτοκράτορα.





Στις 24 Φεβρουαρίου 1821 ο Αλέξανδρος Υψηλάντης κυκλοφόρησε την προκήρυξη με γενικό τίτλο “Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος” για την έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. Ανάμεσα στα άλλα γράφει:

“Είναι καιρός να αποτινάξωμεν τον αφόρητον τούτον Ζυγόν, να ελευθερώσωμεν την Πατρίδα, να κρημνίσωμεν από τα νέφη την ημισέληνον να υψώσωμεν το σημείον, δι’ ου πάντοτε νικώμεν! λέγω τον Σταυρόν, και ούτω να εκδικήσωμεν την Πατρίδα, και την Ορθόδοξον ημών Πίστιν από την ασεβή των ασεβών Καταφρόνησιν.”

Τα δύο σημαντικά κείμενα απέχουν μεταξύ τους περίπου 400 χρόνια. Και είναι ταυτόσημα! Το ένα είναι λίγες ημέρες πριν πέσει η Πόλη στους Οθωμανούς και το άλλο όταν ξεκίνησε ο Αγώνας για την ελευθερία. Ανάμεσά τους είναι τα χρόνια συνύπαρξης στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Υπέρ πίστως και πατρίδος λοιπόν; Πώς έτσι; Πώς και διασώθηκαν αυτές οι έννοιες τόσα χρόνια; Πώς και δεν αφομοιώθηκαν οι ραγιάδες στην “ανεκτική” Οθωμανική Αυτοκρατορία; Μήπως αυτές οι έννοιες διδάσκονταν στο σχολείο; Ελεύθερα; Μήπως οφείλονται στην Εκκλησία και στους φωτισμένους δασκάλους του Γένους που δεν περίμεναν τον λεγόμενο Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, αλλά καλλιεργούσαν νωρίτερα τις έννοιες της ελευθερίας και της εθνικής ανεξαρτησίας;

Έχουν κάποιοι σύγχρονοι Ιστορικοί της αναθεώρησης κάποια ερμηνεία να προτείνουν;



Παναγιώτης Ασημακόπουλος



Σχόλια

Δημοσίευση σχολίου

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Έμμηνος ρύση και Θεία Κοινωνία

-
Εικόνα
          Να κάνω από την αρχή τρεις διευκρινίσεις: α) Το παρόν είναι άρθρο. Δεν διεκδικεί δάφνες ενδελεχούς θεολογικής μελέτης ή διδακτορικής διατριβής. β) Δεν υποκαθιστά ή υποσκελίζει σωματικούς και ψυχολογικούς παράγοντες που λαμβάνει υπόψη της κάθε γυναίκα, αλλά ούτε και την πνευματική καθοδήγηση από τον πνευματικό πατέρα, που ( προφανώς ) σταθμίζει και άλλα ζητήματα. ( Βέβαια, είναι μεγάλη η συζήτηση για τις αρμοδιότητες και τα όρια των πνευματικών στο ζήτημα της Θείας Κοινωνίας των πνευματικών τους τέκνων… ). γ) Αναφέρεται μόνο στο αν υπάρχουν ΘΕΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΕΙΣ για τη Θεία Κοινωνία ΜΟΝΟ ΚΑΙ ΜΟΝΟ για την έμμηνο ρύση. Έχω κεφαλαία όλα τα γράμματα σε κάποιες λέξεις, γιατί ο Θεός να μας φυλάει από τις παρεξηγήσεις των θρήσκων. Δεν γίνεται όμως οι «ιδιωτικές θεολογίες» του καθενός να αντικαθιστούν την ανθρωπολογία και τη θεολογία της Εκκλησίας. Παλαιά Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη, κυρίως στο Λευιτικό και στο Δευτερ...
Διαβάστε περισσότερα

Η ομιλία μου στην επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940 (2013)

-
Εικόνα
Έχουμε συνηθίσει να δίνουμε στις εθνικές επετείους είτε μυθικά στοιχεία είτε χαρακτηριστικά μνημοσύνου. Γι’ αυτό ίσως και δεν μας αγγίζουν αρκετά. Οι μεγάλοι δεν διδάσκονται από αυτές και οι νεότεροι δεν ενδιαφέρονται. Σχεδόν όλοι οι νέοι αδιαφορούν για τους μύθους και τα πεθαμένα πράγματα και αρκετοί αντιμετωπίζουμε τις επετείους ως πέρα από εμάς, έξω από τη ζωή μας. Ίσως ως ευκαιρία ξεκούρασης και εκδρομής ή έστω ως ευκαιρία για μια ημέρα εθνικής ανάτασης. Αλλά ως εκεί. Τίποτε παραπέρα. Και κάπως έτσι, κάπου εκεί γεννιέται ο εθνικισμός από τη μια πλευρά και ο εθνομηδενισμός από την άλλη. Αποτέλεσμα και οι δυο της έλλειψης παιδείας και της ιστορικής συναίσθησης. Η σημερινή επέτειος της 28 ης Οκτωβρίου δεν είναι μνημόσυνο. Ακόμη κι αν κάποιοι από τους πρωταγωνιστές των γεγονότων έχουν πεθάνει είτε στο πεδίο της μάχης είτε στη διάρκεια των χρόνων έως σήμερα, οι αξίες και τα ιδανικά που υπηρέτησαν ζουν ακόμη. Και θα ζουν, όσο υπάρχουν άνθρωποι με παιδεία και ήθος. Εξάλλου, αν ζούσ...
Διαβάστε περισσότερα

Η θλιβερή εικόνα των μαθητών της Γ΄ Λυκείου

-
Εικόνα
Την ώρα που γράφω αυτές τις αράδες, έχω αρκετό θυμό και θλίψη. Θα γράψω όμως αυτά ακριβώς που νιώθω. Χαιρετάς τους μαθητές σου που τελειώνουν τη Β΄ Λυκείου με την ευχή «Καλό καλοκαίρι» και το Σεπτέμβρη που τους ξαναβλέπεις, κάτι έχει χειμωνιάσει. Οι περισσότεροι μαθητές - αυτοί που ονομάζονται συνειδητοποιημένοι - έχουν το παγωμένο χαμόγελο της αμηχανίας, όταν τους ρωτήσεις πώς πέρασαν το καλοκαίρι τους. Με το θολό βλέμμα προσηλωμένο στις ημέρες του Μάη που θα κρίνουν τον κόσμο (τους). Κάποιοι έχουν ήδη μετρήσει πόσος καιρός (σε μήνες, εβδομάδες, ακόμη και ημέρες) απομένει μέχρι τότε. Στους δικούς μου τελειόφοιτους μαθητές προτείνω να θυμηθούν πώς άρχισαν το σχολικό τους ταξίδι. Να κάνουν και μια βόλτα στο παλιό τους νηπιαγωγείο. Χαρούμενα, ζωηρά παιδάκια με όρεξη για παιγνίδι και ανακαλύψεις. Πώς τελειώνουν; Κουρασμένοι, αγανακτισμένοι, αγχωμένοι και με το «άντε να τελειώνουμε για να αρχίσουμε να ζούμε». Πότε ήταν η τελευταία φορά που χάρηκαν τη μάθηση; Πότε ήταν η τελευτ...
Διαβάστε περισσότερα

Απασφάλιση θεολόγου…

-
Εικόνα
Γειά σας. Είμαι ο Παναγιώτης Ασημακόπουλος, θεολόγος καθηγητής στο Λύκειο Γαζίου στο Ηράκλειο της Κρήτης. Είμαι 41 ετών, παντρεμένος με μια πραγματική ηρωίδα και έχουμε τρία παιδιά. Δεν είμαι χορτοφάγος, ούτε vegan . Δηλώνω χριστιανός αναρχικός, απεχθάνομαι τη βία και δεν έχω κατοικίδιο. Από μουσική ακούω τα πάντα (εκτός από hip hop ), αλλά κυρίως τα ξένα που παίζουν στα club , βυζαντινή μουσική και καψουροτράγουδα. Δεν πίνω αλκοόλ, δεν καπνίζω και κοιμάμαι από τις 11 το βράδυ. Δεν ανήκω στο θεολογικό σύνδεσμο Καιρός, δεν εκπροσωπώ κανέναν, δεν λιβανίζω κανέναν και ένα από τα αγαπημένα μου φαγητά είναι οι μπάμιες. Άνετα θα με χαρακτήριζε κανείς τουλάχιστον ανισόρροπο. Γι’ αυτό το λόγο από εδώ και κάτω διαβάζετε με δική σας ευθύνη… Νέα προγράμματα σπουδών στα Θρησκευτικά. Μπουρλότοοοο!!! Εδώ και πέντε χρόνια γράφονται, δοκιμάζονται, διορθώνονται και, από το Σεπτέμβρη που μας πέρασε, εφαρμόζονται. Με πολλά προβλήματα και δυσκολίες, καθώς η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδ...
Διαβάστε περισσότερα

Οι Τρεις Ιεράρχες στα σκουπίδια….

-
Εικόνα
- Οι Τρεις Ιεράρχες στα σκουπίδια . Να ψάχνουν μαζί με τον άστεγο και το φτωχό κάτι να φάει και κάτι να βάλει από πάνω του για να ζεσταθεί. Σε μια κοινωνία της οποίας η παγωμάρα και η ατσάλινη κυνικότητα υπερβαίνει το χειμωνιάτικο κρύο. Κι αυτοί εκεί, αθεράπευτα ιδεολόγοι και ρομαντικοί εκφραστές του μηνύματος του Χριστού, ενός άλλου Χριστιανισμού με κοινωνικό πρόσωπο και κρυστάλλινη αγάπη. Να τα δίνουν όλα για τους ενδεείς (Μ. Βασίλειος). Να στηρίζουν σκανδαλιστικά τους λεπρούς (Μ. Βασίλειος, Ιω. Χρυσόστομος). Να τα βάζουν στα ίσια με την δυνατή και ανάλγητη κοσμική εξουσία για το φτωχικό μιας χήρας (Ιω. Χρυσόστομος). - Οι Τρεις Ιεράρχες στα σκουπίδια . Εκεί πετάνε τα ύπατα εκκλησιαστικά αξιώματα για να μην δημιουργηθεί σκάνδαλο (Γρηγόριος ο Θεολόγος). Εκεί πετάνε τον ύπουλο συμβιβασμό σε θεολογικά ζητήματα. Δεν κάνουν τα στραβά μάτια σε θέματα πίστης και ζωής της Εκκλησίας. Στα παλαιότερα των υποδημάτων τους γράφουν τις αβροφροσύνες και τα δείπνα πολυτελείας με την εξουσ...
Διαβάστε περισσότερα

Το «δικαίωμα» των καταλήψεων

-
Εικόνα
Ως έθιμο πλέον – αυτονόητο και αδιατάρακτο – κάθε φθινόπωρο στα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας υλοποιείται το «δικαίωμα» της κατάληψης. Της κατάληψης που βολεύει...(κάποιες φορές και για μικροκομματικά οφέλη)! Ε, ας το πούμε ξεκάθαρα πλέον. Δεν υπάρχει τέτοιο δικαίωμα. Η κατάληψη οποιουδήποτε δημοσίου κτιρίου ή δρόμου, η απαγόρευση πρόσβασης σε δημόσια αγαθά είναι ενέργειες παράλογες, παράνομες και υποτιμητικές για μια κοινωνία που θέλει να λέγεται πολιτισμένη. Βέβαια, το μάθημα «όποιος έχει το θράσος και τα μέσα κλείνει το δρόμο και κατεβάζει το γενικό διακόπτη του ρεύματος χωρίς ίχνος ντροπής ή κάποιας επίπτωσης» είναι από τα πρώτα που παπαγαλίζουν οι μαθητές μας. Προσωπικά, ως γονιός και ως εκπαιδευτικός αισθάνομαι ντροπή και θυμό για το «δικαίωμα» των καταλήψεων. - Θυμό που ξεκινώ να πάω στο σχολείο μου για μάθημα και γίνομαι άθελά μου μέρος μιας φαρσοκωμωδίας, καθώς δυο τρεις (συνήθως οι πλέον αδιάφοροι…) ήρθαν δέκα λεπτά νωρίτερα και με μια αλυσίδα έ...
Διαβάστε περισσότερα

Μεταξύ θεολόγων ειλικρίνεια…

-
Εικόνα
Τα Θρησκευτικά αλλάζουν. Νέα Προγράμματα Σπουδών. Τα πρώτα μάλιστα σε σχέση με όλα τα άλλα μαθήματα. Αντιδράσεις, ενθουσιασμοί, μουδιάσματα. Άλλοι "εις το πυρ το εξώτερον", άλλοι "ναι μεν, αλλά", άλλοι "επιτέλους". Μεταξύ θεολόγων ειλικρίνεια; Σίγουρα; Πάμε… - Όλο αυτό το χρονικό διάστημα δεν σταθήκαμε όλοι στο ύψος και στην ουσία της αποστολής μας. Ουκ ολίγοι – και μάλιστα μεγαλόσχημοι και με θέσεις – επιδόθηκαν σε ένα φαύλο κύκλο καταγγελιών, διχασμού και αλληλοφαγωμάρας. Άλλοι ανακάλυπταν παντού προδοσίες των ιερών και των οσίων και άλλοι έχτιζαν τη φήμη τους ως προχώ και updated . Το κοινό τους; Δεν είχαν διαβάσει αυτό που πολεμούσαν ή που εκμεταλλεύονταν.... - Δόθηκε αφορμή και χώρος στους κάθε λογής ΓΟΧ, ιδεοληπτικούς και περιφερόμενους του διαδικτύου να εκμεταλλευτούν και να διαστρεβλώσουν την έννοια «μάθημα των Θρησκευτικών». - Θυμηδία και οίκτος μόνο μπορεί να συνοδεύει σχόλια του τύπου «το 666 επιβάλει το νέο μάθημα των Θρησκευτικ...
Διαβάστε περισσότερα

Συζητώντας με έναν κομπλεξικό (…περί θρησκείας)

-
Εικόνα
«Ρώσος γιατρός, χειρουργός και καθηγητής Ιατρικής στο πανεπιστήμιο της Τασκένδης, στις αρχές του περασμένου αιώνα. Σε όλη τη ζωή του δημοσίευσε σαράντα σπουδαία επιστημονικά έργα. Θεωρείται πρωτοπόρος στο ζήτημα της αναισθησίας πριν από μία χειρουργική επέμβαση.  Σε ηλικία 33 ετών έκανε μια σημαντική τομή στην ιατρική επιστήμη.  Επειδή η γενική αναισθησία ήταν πολύ επικίνδυνη – συχνά πιο επικίνδυνη από την ίδια την επέμβαση – εφάρμοζε μια δική του μέθοδο τοπικής αναισθησίας. Με αυτή του τη μέθοδο, πραγματοποίησε πάνω από 500 χειρουργικές επεμβάσεις με μεγάλη επιτυχία». Ο συνομιλητής μου είναι εντυπωσιασμένος. Συνεχίζω… «Τιμήθηκε με το βραβείο Στάλιν, την κορυφαία τότε τιμητική διάκριση της Ρωσίας. Μάλιστα τα χρήματα από το βραβείο τα μοίρασε σε φτωχούς». «Τέτοιους επιστήμονες και ανθρώπους χρειαζόμαστε και σήμερα», λέει με έκδηλο θαυμασμό ο συνομιλητής μου. «Πολεμήθηκε όμως έντονα από το καθεστώς και με δυσκολίες συνέχισε το επιστημονικό και ιατρικό του έργο». ...
Διαβάστε περισσότερα

Θεέ μου, είσαι άδικος….

-
Εικόνα
Ήρθε με υφάκι ο μικρός, πήρε τα λεφτά που «του ανήκουν» (άκου θράσος το παλιόπαιδο) και την έκανε από το σπίτι του γέρου. Μόλις τα έφαγε όλα και έμεινε ταπί, μπροστά στο αδιέξοδο, πήρε την απόφαση να γυρίσει. Κι Εσύ εκεί, να τον περιμένεις. Γιατί; Τη ζωή του ήθελε να κάνει. Ας τα λουστεί τώρα.  Άσε που αυτό που έκανες ήταν αντιπαιδαγωγικό. Τον κακομαθαίνεις. Κι αν κάνει σε λίγο τα ίδια; Δίκιο είχε ο μεγάλος σου γιος και θύμωσε. Δεν είναι σωστό. Να έρχεται πίσω ο μικρός και να τα συγχωρείς όλα και να τον κάνεις πάλι γιο σου!! Ε, αυτό πάει πολύ….. Αλλά, πιο πολύ ήθελα, Θεέ μου, να σε ρωτήσω το εξής: Εκεί όπως τον έβλεπες να έρχεται δεν σου βγήκε μια δικαίωση, ένας θυμός; Δεν σου πέρασε από το μυαλό το «έρχεσαι, ε…. τώρα θα δεις, αχάριστε»; Δεν σου ήρθε να του τα πεις ένα χεράκι; Την ώρα που τον αγκάλιαζες, δεν σου βγήκε να τον στήσεις απέναντι και να του πεις με οργή, ως πατέρας θιγμένος και ζημιωμένος, «εμείς οι δυο πρέπει να πούμε δυο κουβεντούλες»; Εμένα δεν με βλέπεις...
Διαβάστε περισσότερα

Γράμμα στον Ιούδα…

-
Εικόνα
Δεν θα σε κατηγορήσω. Ούτε θα σε βρίσω. Απορώ και με αυτούς που σε καίνε την Κυριακή του Πάσχα. Δεν νιώθουν τις φλόγες στο κορμί τους; Σού γράφω αυτό το γράμμα για να σε συγχαρώ. Αποτελείς έμπνευση για όλους εμάς. Πώς να σού το πω αλλιώς; Δεν αντέχεται τόση αγάπη! Σαλεύει το μικρόκοσμο και τα διανοητικά κουτάκια μας. Τέτοια φαινόμενα πρέπει να πατάσσονται αμέσως. Μόνο μία απορία έχω: Πώς είναι να ξέρεις ότι ξέρει; Πώς είναι να μην σε εμποδίζει ενώ μπορεί; Φαντάζομαι ότι όταν είπε «ένας από εσάς θα με προδώσει», μιλούσες χαλαρά με το διπλανό σου. Φαντάζομαι ότι όταν σού έδωσε το ψωμί από το πιάτο, το πήρες αδιάφορα και με φαινομενική άνεση. Φαντάζομαι ότι όταν Τον φίλησες στον κήπο, δεν τον κοίταξες στα μάτια. Μόνο αυτό το πρόβλημα έχουμε ακόμη όλοι οι Ιούδες. Δεν αντέχουμε τα μάτια. Μάς καίνε. Αυτά τα μάτια που μάς αγαπούν. Αυτά τα μάτια που κλαίνε για μάς. Αυτά τα μάτια που μάς υπενθυμίζουν για ποιο μοναδικό λόγο υπάρχει το φιλί… Παναγιώτης Ασημακόπου...
Διαβάστε περισσότερα