Εορτή για τη Μάχη της Κρήτης

A

Η Μάχη της Κρήτης έχει μια ξεχωριστή θέση στη ροή των γεγονότων του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Ελληνικός λαός στη Κρήτη, με την πλειοψηφία των Κρητικών ανδρών αποκομμένων στην κατακτημένη Ελλάδα, έδωσε ένα αγώνα έξω από κάθε λογική, κάνοντας υπέρβαση της ανθρώπινης φύσης, ακολουθώντας τους δρόμους της ψυχής του και της εθνικής του συνείδησης. Έδωσε ένα αγώνα συνειδητό, σκληρό, άνισο, χωρίς ηγεσία, μονάχα με φλογερούς κληρικούς και λαϊκούς αρχηγούς.

Η αντίσταση του Κρητικού λαού εκδηλώνεται με την πτώση των πρώτων αλεξιπτωτιστών στις 20 Μαϊου 1941 και συνεχίζεται αμείωτη σε όλο το διάστημα της γερμανικής κατοχής, μέχρι την συντριβή των δυνάμεων του άξονα. Η αντίσταση αυτή του άμαχου πληθυσμού, που συναντάται για πρώτη φορά στον ευρωπαϊκό χώρο, επιφέρει πολλά πλήγματα και δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στον κατακτητή.

«Στην Κρήτη μόνο οι πέτρες δεν σηκώνονταν μοναχές τους να μας κτυπήσουν. Κάθε έμψυχο μάς πολεμούσε και μάς πολεμά μέχρι την ύστατη στιγμή, κάνοντας έτσι τη μάχη αυτή μια από τις πιο παράδοξες και ένδοξες της ιστορίας», θα γράψει αργότερα στις σημειώσεις του ένας Γερμανός αξιωματικός.

Οι Γερμανοί, μετά την κατάληψη του Νησιού, δεν μπορούν να συγχωρήσουν τη συμμετοχή του Κρητικού λαού σε μια τόσο οδυνηρή γι' αυτούς αντίσταση. Αρχίζει μία νέα περίοδος με αιματηρές θυσίες και σκληρά αντίποινα σε βάρος του. Στρατόπεδα συγκέντρωσης, ομαδικές εκτελέσεις, πυρπολήσεις χωριών, φόνοι ανεξάρτητα από ηλικία, συμπληρώνουν το έργο των βομβαρδισμών.

Θεατρικό

(Σκηνή Α΄)

ΚΑΤΕΡΙΝΑ: Την πάτησαν τελικά την Κρήτη οι οχτροί. Παντού οι ναζιστικές σημαίες! Όπου και να πας, τους συναντάς και σου απαγορεύουν. Έχουν επιτάξει τα σπίτια μας. Έρχονται, τρώνε, κοιμούνται, μένουν! Σε κοιτάζουν σαν να είσαι σκουπίδι! Έχουν δικαίωμα να μάς συλλάβουν, να μάς χτυπήσουν, να μάς σκοτώσουν! Οι άντρες μας είναι στη φυλακή. Μπορεί και να τους σκοτώσουν κιόλας! Πρόβαλαν, λέει, αντίσταση. Πυροβολούσαν, ακόμη και πηρούνιζαν ή ορμούσαν με σκαπτικά εργαλεία πάνω στους Γερμανούς που έπεφταν από τον ουρανό με τα αλεξίπτωτα. Ναι, δεν ξέραμε να τους πούμε, περάστε! Τα ναζιστικά γουρούνια!! Με τις ηλίθιες ιδέες τους!!

ΜΙΧΑΕΛΑ: Σσστ! Σταμάτα, αδερφή! Έρχεται ο Γερμαναράς!

ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΣ: Γρήγορα! Φέρτε μου το φαγητό! Και ελπίζω να είναι καλομαγειρεμένο σήμερα! Όχι, όπως χθες! Τι με κοιτάτε; Ράους!!

(Φεύγουν τα κορίτσια και με σιωπή ετοιμάζουν το τραπέζι)

ΜΙΧΑΕΛΑ: Κύριε Σβάρτς, έχετε δική σας οικογένεια στη Γερμανία; Γυναίκα; Παιδιά;

ΓΕΡΜΑΝΟΣ (ενοχλημένος): Αυτό δεν σε αφορά!

ΜΙΧΑΕΛΑ: Συγγνώμη για την ερώτηση. Από ενδιαφέρον ρωτάω. Και να! Επειδή με την αδερφή μου πλέκουμε, έχουμε φτιάξει μια πλεχτή κούκλα και σκεφτήκαμε να σας τη δώσουμε, αν έχετε κάποια κόρη βέβαια στη Γερμανία.

ΓΕΡΜΑΝΟΣ (συγκινημένος, βάζει τα χέρια του στο πρόσωπο και μονολογεί): Έρρικα… Έρρικα…

ΚΑΤΕΡΙΝΑ: Πόσων ετών είναι η Έρρικα;

ΓΕΡΜΑΝΟΣ (επανέρχεται με αυστηρό ύφος): Να μη σε νοιάζει! Δεν υπάρχει χρόνος τώρα για τέτοια! Έχουμε πόλεμο! Μια ιερή αποστολή μάς περιμένει! Να κατακτήσουμε όλη την Ευρώπη! Εμείς! Η Αρία φυλή! Να υποτάξουμε και να εξαφανίσουμε κάθε κατώτερο ον! Να επικρατήσει παντού το Γ΄ Ράιχ! Η καθαρή αυτοκρατορία!

ΜΙΧΑΕΛΑ: Δηλαδή, κύριε Σβάρτς, οι δικές μας οικογένειες ή των άλλων δεν έχουν θέση σε αυτή την αυτοκρατορία;

ΓΕΡΜΑΝΟΣ: Εσείς είστε αχάριστοι! Έπρεπε να καταλάβετε ότι οι Γερμανοί είναι οι ανώτεροι και να υποταχθείτε! Τότε δεν θα παθαίνατε τίποτα.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ: Άλλο σας ρώτησε η αδερφή μου. Ένα παιδί που γεννιέται από την κοιλιά μιας Γερμανίδας με ένα παιδί που γεννιέται από την κοιλιά μιας Εβραίας ή μιας τσιγγάνας ή μιας ανάπηρης έχουν διαφορά; Και ποιος θα καθορίσει την όποια διαφορά σε ανώτερη ή κατώτερη;

ΓΕΡΜΑΝΟΣ (οργισμένος, σηκώνεται πάνω και χαστουκίζει την Κατερίνα): Πώς τολμάς; Αμφισβητείς το μεγάλο μας αρχηγό;

ΚΑΤΕΡΙΝΑ: Όσο ξύλο και να μου δώσεις, κύριε Σβαρτς, όσα βασανιστήρια κι αν μου κάνεις, στη φυλακή κι αν με κλείσεις, το μυαλό μου και το πνεύμα μου θα είναι για πάντα ελεύθερο! Και πάνω από όλα δεν θα τα μολύνω με ρατσιστικές θεωρίες. Όλοι είμαστε παιδιά ττου ίδιου Θεού! Και ο Θεός δεν είναι ρατσιστής! Όποιες διαφορές κι αν υπάρχουν, είναι για να υπάρχει η ομορφιά και η ποικιλία στον κόσμο. Κι εσύ, σαν μικρό παιδί με τα κοντά παντελονάκια σου, αυτή την ομορφιά και την ποικιλία κυνηγούσες κι ονειρευόσουν! Και δεν νομίζω ότι όλοι οι παιδικοί φίλοι σου ήταν ολόιδιοι με σένα!

(Ο Γερμανός φεύγει εκνευρισμένος)

Β΄

Είναι πάρα πολλές οι περιπτώσεις Κρητικών που αποτελούν παραδείγματα θάρρους, μεγαλείου και περιφρόνησης προς το θάνατο. Ενδεικτικά αναφέρουμε την περίπτωση του Πρωτοσυγκέλλου και μετέπειτα Αρχιεπισκόπου Κρήτης Ευγένιου Ψαλιδάκη. Όταν μετά τα αιματηρά γεγονότα της Βιάννου βρίσκεται εκεί, οι Γερμανοί τού ζητούν να υπογράψει δήλωση ότι τα γεγονότα της Βιάννου δεν συνιστούν παραβίαση των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου. Παρά τις απειλές, δεν πτοείται, αφαιρεί το σταυρό από το στήθος του και με ψυχραιμία απευθύνεται προς τους Γερμανούς αξιωματικούς και τους λέει: «Τουφεκίστε με, αλλά ψεύτικη δήλωση δεν υπογράφω, γιατί είδα με τα μάτια μου γυναίκες ξεκοιλιασμένες».

Ο παπά Γιάννης Σκουλάς από τ' Ανώγεια παίρνει μέρος στη Μάχη της Κρήτης, είναι ένας από τους πρωτεργάτες της Εθνικής Αντίστασης, εκπαιδεύεται παρά τα 40 χρόνια του ως αλεξιπτωτιστής σαμποτέρ και γίνεται ο μοναδικός αλεξιπτωτιστής ιερέας στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, με σπουδαία δράση. Με το βαθμό του έφεδρου αξιωματικού ιερέα (Λοχαγού) που του απονέμεται, αποκτά και τον τίτλο του «ιπτάμενου παπά».

Ο καπετάν Πετρακογιώργης και η απαγωγή του Στρατηγού Κράιπε. Από το εθνικό προσκλητήριο δεν απουσιάζουν οι γυναίκες, όπως η Τερψιχόρη Χρυσουλάκη-Βλάχου από τη Σητεία. Αγωνίστηκε προσφέροντας τις υπηρεσίες της στον ασύρματο που λειτουργούσε σ' όλο σχεδόν το διάστημα της κατοχής στη μονή Τοπλού. Συλλαμβάνεται και καταδικάζεται σε θάνατο από τους Γερμανούς. Εκτελείται στην Αγιά Χανίων τον Ιούνιο του 1944. Αντιμετωπίζει το θάνατο με αξιοθαύμαστη ψυχραιμία. Γράφει στον τοίχο του κελιού της: «Είμαι Ι8 χρονών. Με καταδίκασαν σε θάνατο. Περιμένω από στιγμή σε στιγμή το εκτελεστικό απόσπασμα. Ζήτω η Ελλάδα. Ζήτω η Κρήτη».

Όλος ο λαός της Κρήτης παίρνει μέρος με το δικό του τρόπο στην αντίσταση. Αντίσταση κάνουν τα παιδιά που δεν τα υποπτεύονται και μεταφέρουν τρόφιμα ή άλλα είδη στους αντάρτες και Βρετανούς που φυγοδικούν και κρύβονται στα κρητικά βουνά. Οι κτηνοτρόφοι που με τα συνθηματικά σφυρίγματά τους, κάνουν γνωστό τον κίνδυνο που πλησιάζει. Εκείνοι που αρνούνται να μαρτυρήσουν οτιδήποτε παρά τις αφόρητες πιέσεις που δέχονται και τα σκληρά βασανιστήρια που υποβάλλονται. Αυτοί που προκαλούν φθορές σε αυτοκίνητα ή άλλο πολεμικό υλικό του εχθρού. Αλλά και εκείνοι επίσης που εκδίδουν και κυκλοφορούν παράνομα έντυπο ενημερωτικό υλικό σχετικό με τα νέα από τα διάφορα μέτωπα του πολέμου. Με το υλικό αυτό τροφοδοτείται το εθνικό φρόνημα και ενισχύεται αισθητά το ηθικό του λαού. 

Η γερμανική κατοχή παίρνει τέλος στις 9 Μαΐου 1945, με την υπογραφή της συνθήκης παράδοσης των Γερμανοϊταλικών δυνάμεων στους εκπροσώπους των Κυβερνήσεων Ελλάδας και Αγγλίας.

Το τίμημα σε αίμα που πληρώνει η Κρήτη από την εισβολή και κατοχή των Γερμανών είναι 6.593 άνδρες, 1.113 γυναίκες και 869 παιδιά.

(Σκηνή Β΄)

ΜΙΧΑΕΛΑ: Φεύγουν οι Γερμανοί! Τελείωσε ο πόλεμος! Επιτέλους, ελεύθεροι! Με τι τίμημα όμως! Με πόσο αίμα! Με πόσες θυσίες! Για παράλογες ιδέες, για τα παιχνίδια των ισχυρών, για τη δόξα, για το χρήμα! Άνθρωποι να πεθαίνουν, οικογένειες να ξεκληρίζονται! Πόνος, προσφυγιά, μίσος! Και τι μένει τελικά; Συντρίμμια κι αποκαϊδια. Σκληρές, πονεμένες καρδιές και άδεια βλέμματα. Αυτά είναι τα δώρα του πολέμου.

ΓΕΡΜΑΝΟΣ (μπαίνει αργά με μια βαλίτσα): Σίγουρα τα μάθατε. Τελείωσε ο πόλεμος. Τον χάσαμε. Συνθηκολόγησε η Γερμανία.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ: Όλοι χάσαμε! Εσείς τον πόλεμο, εμείς τους άντρες μας που εκτελέσατε.

ΓΕΡΜΑΝΟΣ (γυρίζει να φύγει)

ΚΑΤΕΡΙΝΑ: Μη φεύγεις έτσι, κύριε Σβαρτς. Δεν θέλουμε να μάς πεις «ευχαριστώ». Θέλουμε όμως να σου πούμε εμείς κάτι.

ΓΕΡΜΑΝΟΣ (γυρίζει και κοιτάζει προς το πάτωμα)

ΚΑΤΕΡΙΝΑ: Πολλά χάσαμε, κύριε Σβαρτς, με τον ανόητο πόλεμο και τις ηλίθιες ιδέες σας. Δεν χάσαμε όμως την ανθρωπιά μας, δεν χάσαμε την όρεξη να ζήσουμε, έστω κι αν ξεκινήσουμε από τα συντρίμμια μας.

ΜΙΧΑΕΛΑ: Είμαστε σίγουροι ότι μέσα σου και μέσα και στους άλλους Γερμανούς δεν έχουν χαθεί όλα τα σωστά ιδανικά, η καλοσύνη κι η ανθρωπιά. Τώρα μάλιστα, εσύ χρειάζεσαι μεγαλύτερη δύναμη από εμάς. Εμείς είμαστε στον τόπο μας. Εσύ θα φτάσεις καλά; Πώς θα είναι τώρα η πατρίδα σου μετά από τόσο πόλεμο; Θα βρεις την οικογένειά σου; Θα είναι καλά;

ΓΕΡΜΑΝΟΣ (γυρίζει να φύγει και τον κρατά από το μπράτσο η Κατερίνα)

ΚΑΤΕΡΙΝΑ: Περίμενε! Δεν έχουμε μίσος για σένα!

ΜΙΧΑΕΛΑ (του δίνει μια τσάντα υφασμάτινη) Η κούκλα! Για την Έρρικα!

(Αγκαλιάζονται και οι τρεις – Τέλος)