Αξιολόγηση στην παιδεία: Άντε να δούμε…

Υπάρχουν κάποιες έννοιες και αξιοκρατικές διαδικασίες που δεινοπαθούν από την κομματοκρατία, τον καιροσκοπισμό και την ιδιοτέλεια που παρασιτούν στην εκπαίδευση. Μια από αυτές είναι και η αξιολόγηση. Διαχρονικά, οι κόκκινοι συνδικαλιστές διαφωνούν πάντα με όλες τις ηγεσίες του Υπουργείου Παιδείας και για όλα. Φυσικά και με την αξιολόγηση. Η ΠΑΣΚ (ανεξάρτητη και αδέσμευτη παράταξη που όλως «τυχαία» πρόσκειται στο ΠΑΣΟΚ) διαφωνούσε με την αξιολόγηση στις γαλάζιες ημέρες. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τις αφίσες και τα πανό με το σύνθημα «Όχι στην αξιολόγηση – χειραγώγηση»; Στις πράσινες ημέρες η αξιολόγηση μεταμορφώθηκε σε αναγκαιότητα. Η ΔΑΚΕ (ανεξάρτητη και αδέσμευτη παράταξη που όλως «τυχαία» πρόσκειται στη ΝΔ) λέει ότι όταν λέγαμε εμείς για αξιολόγηση εσείς διαφωνούσατε. Σειρά μας τώρα.

Στα πλαίσια είτε της ανασφάλειας και του φόβου είτε ενός άμετρου εγωισμού είτε με το πρόσχημα μιας ιδιότυπης εργασιακής ελευθερίας, αρκετοί συνάδελφοι απεχθάνονται την ιδέα ότι θα έρθει κάποιος απ’ έξω να δει και να ελέγξει πώς κάνουμε το έργο μας. Η αξιολόγηση όμως δεν είναι ανάκριση για να τη φοβόμαστε. Δεν είναι προσπάθεια υποβολής της δικής μας σοφίας και υποτίμησης του αξιολογούμενου. Δεν μπορεί πίσω από αυτή να κρύβονται δόλιες μεθοδεύσεις και ύπουλα σχέδια για να πλήξουν το σχολείο, τον εκπαιδευτικό και το μαθητή. Αν κάποιος υπουργός βλέπει έτσι την αξιολόγηση, είναι σε άλλο μήκος κύματος από αυτό που πραγματικά χρειάζεται το σχολείο και η κοινωνία.

Όταν βέβαια μιλάμε για αξιολόγηση στον εκπαιδευτικό χώρο δεν εννοούμε μόνο την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού.

α) Πρέπει να αξιολογείται από την εκπαιδευτική κοινότητα (καθηγητές, μαθητές, γονείς) συνεχώς το Υπουργείο με τους επικεφαλής του και να πηγαίνουν σπίτι τους, εάν δεν ανταποκρίνονται σωστά στα καθήκοντά τους. Και αυτό, ως στοιχειώδες δείγμα δημοκρατικής και ανθρώπινης ευσυνειδησίας, θα έπρεπε υπό κανονικές συνθήκες να το επιδιώκουν από μόνοι τους, όταν βλέπουν τα αποτελέσματα της αναποτελεσματικότητάς τους. Και όχι η πλέον αποτυχημένη πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας να επιβιώνει σε ανασχηματισμούς και αλλαξοπρωθυπουργίες.

β) Πρέπει να αξιολογείται ο εξοπλισμός του σχολείου (καταλληλότητα κτιρίου, αίθουσες διδασκαλίας, επάρκεια σε απαραίτητα και σύγχρονα μέσα) και οι υπεύθυνοι να φροντίσουν να είναι όλα σε άριστη κατάσταση και σε αξιοπρεπές για την παιδεία επίπεδο. Αλλιώς, οι κυρώσεις να έπονται. Μείζον ζήτημα φυσικά είναι και η σωστή διαχείριση των οικονομικών μέσων για την παιδεία και κάποια στιγμή οι πολίτες πρέπει να αντιδράσουν αποτελεσματικά για τις συνθήκες μάθησης των παιδιών τους.

Πριν πάμε στην αξιολόγηση του εκπαιδευτικού θεωρώ ότι το πλέον ουσιαστικό κομμάτι της είναι  η αυτοαξιολόγησή μας.

Νομίζω πως δεν υπάρχει καλύτερο πρότυπο από την ακεραιότητα, την ευσυνειδησία και την αρετή, όπως αυτές προβάλλονται από την παράδοσή μας. Η αρχαία ελληνική φιλοσοφία και γραμματεία, καθώς και τα κείμενα της χριστιανικής γραμματείας μάς δίνουν αρκετά ερεθίσματα και στο ευαίσθητο αυτό θέμα του ποιοι είμαστε και τι κάνουμε στο σχολείο. Κάποιοι από εμάς τα διδάσκουμε και στις τάξεις.

Ως αντιπροσωπευτικό παράδειγμα αυτοαξιολόγησης, αναφέρω τη συμβουλή του μεγάλου αρχαίου Έλληνα φιλοσόφου Πυθαγόρα του Σάμιου προς τους μαθητές του να μην επισκέπτεται ο ύπνος τα βλέφαρά τους, πριν απαντήσουν στα ερωτήματα: τι έκανα λάθος, τι είπα και τι έπρεπε να κάνω και δεν το έκανα[1]. Εάν ακολουθούσαμε όλοι αυτή την υπόδειξη, ποιος αμφιβάλει ότι ο χώρος της παιδείας θα ήταν πολύ καλύτερος;

 

---

[1] Διογένης Λαέρτιος, Βίοι Φιλοσόφων, 8.22 (Πυθαγόρας): «Λέγεται παρεγγυάν αυτόν εκάστοτε τοις μαθηταίς τάδε λέγων εις τον οίκον εισιούσιν: πη παρέβην; Τι δε έρεξα; Τι δε μοι δέον ουκ ετελέσθη;»